Bài 4 - Chứng quyền có bảo đảm là gì ?

Chào mừng bạn đến với thị trường chứng khoán Việt Nam, một lĩnh vực đầy hứa hẹn cho những ai mong muốn phát triển tài sản của mình. Trong vô vàn các công cụ đầu tư hiện có, chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant – CW) nổi lên như một sản phẩm phái sinh thú vị, mang đến cơ hội đa dạng hóa danh mục đầu tư bên cạnh các loại cổ phiếu quen thuộc.

Tuy nhiên, giống như bất kỳ hình thức đầu tư nào khác, Chứng quyền có bảo đảm cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định. Vì vậy, việc trang bị kiến thức đầy đủ và thấu đáo về chúng là bước khởi đầu vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những nhà đầu tư mới. Bài viết này Phân Tích Cổ Phiếu sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết và dễ hiểu về chứng quyền có bảo đảm, giúp bạn có cái nhìn tổng quan và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Chứng quyền có bảo đảm là gì ?

Để bắt đầu hành trình khám phá, chúng ta hãy cùng nhau làm rõ định nghĩa cơ bản nhất. Chứng quyền có bảo đảm là một loại chứng khoán đặc biệt, được phát hành bởi các công ty chứng khoán. Nó cho phép người mua có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở, mà thường là cổ phiếu, theo một mức giá đã được xác định trước và trong một khoảng thời gian nhất định.

Điểm đặc biệt của chứng quyền có bảo đảm nằm ở vai trò của công ty chứng khoán. Họ không chỉ là đơn vị phát hành mà còn có trách nhiệm bảo đảm khả năng thanh toán cho nhà đầu tư khi chứng quyền đáo hạn. Điều này được thực hiện thông qua việc công ty chứng khoán nắm giữ một lượng tài sản bảo đảm, thường chính là cổ phiếu cơ sở mà chứng quyền đó đang dựa trên. Nhờ có tài sản bảo đảm này, quyền lợi của nhà đầu tư được bảo vệ, giảm thiểu rủi ro so với một số sản phẩm phái sinh khác.

Một yếu tố quan trọng khác cần lưu ý là sự khác biệt giữa quyền và nghĩa vụ. Khi sở hữu chứng quyền có bảo đảm, bạn có quyền mua hoặc bán tài sản cơ sở theo mức giá đã định, nhưng bạn hoàn toàn không bắt buộc phải thực hiện quyền này. Điều này mang lại sự linh hoạt cho nhà đầu tư trong việc quản lý danh mục và đưa ra quyết định dựa trên tình hình thị trường.

Tóm lại, chứng quyền có bảo đảm là một sản phẩm phái sinh, nơi bạn trả một khoản phí nhỏ để có quyền “đặt cược” vào biến động giá của một cổ phiếu cụ thể trong tương lai, với sự bảo đảm từ công ty chứng khoán về khả năng thực hiện quyền.

Cơ chế hoạt động của chứng quyền có bảo đảm

Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của chứng quyền có bảo đảm, chúng ta cần xem xét một số yếu tố then chốt:

Tài sản cơ sở (Underlying Asset): Tài sản cơ sở của chứng quyền có bảo đảm thường là cổ phiếu của các công ty đã niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Các cổ phiếu này thường được Sở Giao dịch Chứng khoán lựa chọn dựa trên các tiêu chí nhất định về vốn hóa thị trường và khả năng thanh khoản.
Giá thực hiện (Strike Price): Đây là mức giá đã được xác định trước mà người sở hữu chứng quyền có quyền mua (đối với chứng quyền mua) hoặc bán (đối với chứng quyền bán) tài sản cơ sở. Mức giá này thường được cố định tại thời điểm phát hành và ít thay đổi trong suốt thời gian tồn tại của chứng quyền. Giá thực hiện đóng vai trò là ngưỡng để xác định xem chứng quyền có “lãi” hay không vào ngày đáo hạn.
Thời gian đáo hạn (Expiration Date): Mỗi chứng quyền có một thời hạn sử dụng nhất định, thường dao động từ 3 tháng đến 24 tháng. Sau thời gian này, chứng quyền sẽ hết hiệu lực và không còn giá trị.
Tỷ lệ chuyển đổi (Conversion Ratio): Tỷ lệ này cho biết số lượng chứng quyền mà nhà đầu tư cần sở hữu để đổi lấy một đơn vị tài sản cơ sở. Ví dụ, tỷ lệ 10:1 có nghĩa là bạn cần 10 chứng quyền để mua 1 cổ phiếu.

Giá của chứng quyền có bảo đảm thường biến động theo giá của tài sản cơ sở, nhưng mức độ biến động của chứng quyền thường cao hơn nhiều so với cổ phiếu do hiệu ứng đòn bẩy. Giá chứng quyền cũng chịu ảnh hưởng bởi thời gian còn lại đến đáo hạn, lãi suất và độ biến động của tài sản cơ sở.

Ví dụ chứng quyền có bảo đảm

Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam phát hành chứng quyền mua CHDB2101 dựa trên cổ phiếu HDB với kỳ hạn 9 tháng. Ngày giao dịch đầu tiên là 18/1/2021 và ngày giao dịch cuối cùng là 20/9/2021. Giá phát hành của chứng quyền là 1.000 đồng và giá thực hiện là 29.888 đồng. Tỷ lệ chuyển đổi là 5:1, nghĩa là cần 5 chứng quyền để mua 1 cổ phiếu HDB.

Giả sử nhà đầu tư có 30 triệu đồng. Tại ngày 18/1/2021, giá tham chiếu của cổ phiếu HDB là 27.900 đồng. Nhà đầu tư có thể mua khoảng 1.075 cổ phiếu HDB hoặc 30.000 chứng quyền CHDB2101.

Đến ngày 2/7/2021, giá tham chiếu của cổ phiếu HDB tăng lên 36.450 đồng và giá tham chiếu của chứng quyền là 3.240 đồng.

Nếu mua cổ phiếu: Nhà đầu tư có thể chốt lời với mức lãi khoảng 7.054.150 VNĐ (tương ứng tỷ suất sinh lời 23%).
Nếu mua chứng quyền: Nhà đầu tư có mức lãi khoảng 67.200.000 VNĐ (tương ứng tỷ suất sinh lời 124%).

Nếu nhà đầu tư nắm giữ chứng quyền đến ngày đáo hạn và giá cổ phiếu HDB tăng lên 50.000 đồng, nhà đầu tư sẽ được tổ chức phát hành thanh toán số tiền khoảng 120.672.000 VNĐ (sau khi trừ vốn, lãi khoảng 90.672.000 VNĐ, tương ứng tỷ suất sinh lời 202%).

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nếu giá cổ phiếu HDB giảm xuống 20.000 đồng vào ngày đáo hạn, nhà đầu tư mua chứng quyền sẽ mất toàn bộ số tiền đầu tư ban đầu, trong khi nếu mua cổ phiếu, mức lỗ sẽ thấp hơn (khoảng 8.492.500 VNĐ, tương ứng mức lỗ 28%).

Chứng quyền bán (Put Warrant):
- Định nghĩa: Cho phép người sở hữu quyền bán tài sản cơ sở (ví dụ: cổ phiếu) với giá thực hiện đã định trước trong thời gian hiệu lực của chứng quyền (]).
  - Thích hợp khi nhà đầu tư dự đoán giá của tài sản cơ sở sẽ giảm.
  - Ví dụ về cách kiếm lời
Insight: Thị trường Việt Nam hiện tại chủ yếu phát hành chứng quyền mua. Chứng quyền bán, cho phép nhà đầu tư kiếm lời khi giá cổ phiếu giảm, vẫn chưa được triển khai rộng rãi.

Lợi ích đầu tư chứng quyền có bảo đảm

Chứng quyền có bảo đảm mang lại một số lợi thế nhất định cho nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia thị trường:

Khả năng đòn bẩy cao: Với chi phí đầu tư ban đầu thường thấp hơn nhiều so với việc mua trực tiếp cổ phiếu cơ sở, chứng quyền có thể mang lại tỷ suất lợi nhuận cao hơn nhiều nếu giá tài sản cơ sở biến động đúng như kỳ vọng của nhà đầu tư.
Chi phí đầu tư ban đầu thấp: Giá của mỗi chứng quyền thường thấp hơn nhiều so với giá của cổ phiếu cơ sở, giúp nhà đầu tư có thể tham gia với số vốn nhỏ hơn.
Cố định khoản lỗ tối đa: Khoản lỗ tiềm năng khi đầu tư vào chứng quyền có bảo đảm được giới hạn ở mức phí mua chứng quyền ban đầu. Ngay cả khi giá tài sản cơ sở biến động ngược chiều dự đoán, nhà đầu tư cũng không phải chịu thêm bất kỳ chi phí nào khác.
Giao dịch và thanh toán dễ dàng: Chứng quyền có bảo đảm được giao dịch và thanh toán tương tự như cổ phiếu thông thường, giúp người mới bắt đầu dễ dàng làm quen và thực hiện giao dịch.
Cơ hội tiếp cận cổ phiếu cho nhà đầu tư nước ngoài: Đối với nhà đầu tư nước ngoài, việc giao dịch chứng quyền có bảo đảm không bị giới hạn về tỷ lệ sở hữu, mở ra thêm cơ hội đầu tư vào thị trường Việt Nam.

Phân tích rủi ro và nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm, nhà đầu tư cũng cần nhận thức rõ những nhược điểm và rủi ro khi giao dịch chứng quyền có bảo đảm:

Rủi ro mất toàn bộ vốn đầu tư: Nếu giá tài sản cơ sở không biến động theo kỳ vọng của nhà đầu tư và chứng quyền đáo hạn ở trạng thái không có lãi (giá thanh toán thấp hơn hoặc bằng giá thực hiện đối với chứng quyền mua, hoặc cao hơn hoặc bằng giá thực hiện đối với chứng quyền bán), nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đã bỏ ra để mua chứng quyền.
Sự phức tạp của sản phẩm: Chứng quyền có bảo đảm là một sản phẩm tài chính phái sinh, có thể khá phức tạp đối với người mới bắt đầu. Việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến giá và cơ chế hoạt động đòi hỏi thời gian và nghiên cứu kỹ lưỡng.
Bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời gian: Giá trị của chứng quyền có xu hướng giảm dần theo thời gian và có thể trở về 0 khi đến ngày đáo hạn nếu không ở trạng thái có lãi.
Rủi ro thanh khoản: Mặc dù các công ty chứng khoán có nghĩa vụ tạo lập thị trường, nhưng trong một số trường hợp, tính thanh khoản của chứng quyền có thể không cao như cổ phiếu, gây khó khăn cho việc mua bán.
Rủi ro từ tổ chức phát hành: Mặc dù có bảo đảm, vẫn có rủi ro nếu công ty chứng khoán phát hành gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản, dẫn đến khả năng không thực hiện được nghĩa vụ thanh toán [

Kết Thúc

Chứng quyền có bảo đảm là sản phẩm do công ty chứng khoán phát hành (khi được Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép) và được niêm yết trên sàn chứng khoán với mã giao dịch riêng.

Chứng quyền có hai loại là chứng quyền mua và chứng quyền bán, nhưng dù loại nào thì cũng gắn một mã chứng khoán cơ sở như cổ phiếu, ETF, chỉ số… để xác định lãi hoặc lỗ.

Bên trên là các thông tin về chứng quyền có bảo đảm để bạn dễ dàng nắm bắt. Chúc các bạn lựa chọn kênh đầu tư hiệu quả.

Bài viết liên quan: